‘हे’ गाव बनलंय ‘युट्यूब कॅपिटल’! लोकांची युट्यूबद्वारे हजारोंची कमाई; जाणून घ्या, कशी मिळाली ही ओळख?
Indian Village Gets Identity As 'Youtube Capital' : गेल्या काही वर्षांत, YouTube दर्शकांच्या संख्येत तसेच YouTube व्हिडिओ तयार करणाऱ्यांच्या म्हणजेच यूट्यूबर्स (YouTubers) च्या संख्येत मोठी वाढ झाली आहे. आजकाल लोक प्रत्येक कामासाठी यूट्यूबची मदत घेतात. लोक कोणत्याही विषयावरील माहिती, गाणी, नृत्य, विनोद, चित्रपट, खाद्यपदार्थांचे व्हिडिओ यासारख्या सर्व गोष्टी पाहण्यासाठी यूट्यूब वापरतात. असे एक गाव आहे जेथील बहुतेक लोक यूट्यूब व्हिडिओ बनवतात. या गावातील जवळपास प्रत्येक व्यक्ती यूट्यूबर आहे. हे गाव 'भारताची यूट्यूब कॅपिटल' म्हणून ओळखले जाते. या गावाला ही ओळख कशी मिळाली? लोक यूट्यूबचा वापर करून पैसे कसे कमवतात? चला, जाणून घेऊ.
भारताची युट्यूब राजधानी छत्तीसगडमधील रायपूरजवळ तुलसी नावाचे एक गाव आहे ज्याची लोकसंख्या चार हजार आहे. हे युट्यूबर्सचे गाव आहे. हे गाव 'भारताची यूट्यूब राजधानी' म्हणून ओळखले जाते. या गावातील रहिवासी यूट्यूबवर कंटेंट तयार करण्यात आणि अपलोड करण्यात सक्रिय आहेत किंवा त्यापैकी काही यूट्यूब प्लॅटफॉर्मशी संबंधित काम करतात. त्यांच्या कमाईचा स्थानिक अर्थव्यवस्थेवर लक्षणीय परिणाम होतो; त्यामुळे गावाच्या आर्थिक स्थितीत मोठा बदल झाला आहे. छत्तीसगडमधील तुलसी गावातील काही रहिवाशांनी स्वतःचे स्टुडिओ बांधले आहेत, तर काही फक्त मोबाईल फोन आणि ट्रायपॉड वापरून स्वतःचा कंटेंट तयार करतात. या गावातील प्रत्येक जागा यूट्यूब कंटेंट बनवण्यासाठी वापरली जाते. म्हणूनच या गावाला 'भारताची यूट्यूब कॅपिटल' म्हटले जाते.
यूट्यूब कंटेंट तयार करणे हे येथील उत्पन्नाचे साधन बनले आहे. यूट्यूबमुळे आर्थिक फायद्यांसोबतच या गावात सामाजिक समानता आणि बदलदेखील आणला आहे. अनेक रहिवाशांनी मोठ्या संख्येने यशस्वीपणे चालणारी यूट्यूब चॅनेल तयार केली आहेत; ज्यामुळे त्यांना उत्पन्नाचा पर्यायी स्रोत मिळाला आहे. असा अंदाज आहे की, भारतात दरमहा सुमारे 250 दशलक्ष लोक यूट्यूब प्लॅटफॉर्म वापरतात, जी खूप मोठी संख्या आहे.
तुलसीमध्ये, स्थानिकांचे जीवन आता ऑनलाइन व्हिडिओंभोवती फिरते. यामुळे मुले वाईट सवयी आणि गुन्हेगारीपासून दूर राहत आहेत आणि असेही म्हटले जात आहे की या यूट्यूबर्सच्या कामगिरी आणि कामामुळे गावातील सर्वांना अभिमान वाटत आहे. 2018 मध्ये तुळशी गावात जय वर्मा आणि त्याचा मित्र ज्ञानेंद्र शुक्ला यांनी बीइंग छत्तीसगढिया नावाचे यूट्यूब चॅनेल सुरू केले, तेव्हा येथे युट्यूबच्या वापराला सुरुवात झाली. 'आम्हाला आमच्या सुरू असलेल्या जीवनाबद्दल समाधान नव्हते आणि आम्हाला काहीतरी करायचे होते," वर्मा यांनी म्हटले आहे. त्याचा एक व्हिडिओ व्हायरल झाला होता, ज्यामध्ये व्हॅलेंटाईन डेच्या दिवशी बजरंग दलाच्या सदस्यांकडून एका तरुण जोडप्याला त्रास दिला जात होता. विनोद आणि सामाजिक भाष्य यांचे हे मिश्रण प्रेक्षकांना खूप आवडले. काही महिन्यांतच या जोडीचे हजारो फॉलोअर्स झाले. हळूहळू ते दरमहा 30 हजार रुपयांपेक्षा जास्त कमाई करू लागला. यानंतर, या दोघांनी नोकरी सोडून फक्त त्यांच्या यूट्यूब करिअरवर लक्ष केंद्रित करण्याचा निर्णय घेतला.
अशा प्रकारे, गावातील अनेक लोकांना यूट्यूबद्वारे पैसे कमवण्याचा मार्ग सापडला आहे. यूट्यूबने घरात आणि समाजात महिलांसाठी आदर आणि समानतेचे महत्त्व आणखी अधोरेखित केले आहे. कोरोना काळात यामध्ये लक्षणीय वाढ झाली आहे.