e-Passport : डिजिटल भारताचा नवा चेहरा ; जाणून घ्या ई-पासपोर्टची संपूर्ण माहिती

भारतात प्रवास कागदपत्रांचे आधुनिकीकरण आणि सुरक्षितीकरण करण्याच्या दिशेने एक मोठे पाऊल म्हणून, परराष्ट्र मंत्रालयाने ई-पासपोर्ट सुरू केले आहे. एप्रिल 2024 मध्ये पायलट प्रोजेक्ट म्हणून सुरू झालेली ही योजना आता हळूहळू देशभरातील पासपोर्ट सेवा केंद्रांपर्यंत विस्तारत आहे. 

हा ई-पासपोर्ट अगदी पारंपारिक भारतीय पासपोर्टसारखा दिसतो, परंतु त्यात आधुनिक तंत्रज्ञानाचा समावेश आहे. त्याच्या कव्हरमध्ये एक RFID चिप आणि अँटेना आहे, जो धारकाची बायोमेट्रिक माहिती, जसे की फिंगरप्रिंट्स आणि डिजिटल फोटो संग्रहित करतो. यामुळे पासपोर्ट बनावट बनवणे जवळजवळ अशक्य होते. त्याच्या कव्हरवर पासपोर्ट या शब्दाखाली सोनेरी चिन्ह असल्याने तो ओळखणे सोपे होते.

हेही वाचा - Mumbai Local: कल्याण-कर्जत लोकल दर 4 मिनिटांनी, मुंबईची लाईफलाईन जलद होणार; रेल्वेचा मोठा प्रकल्प 

सुरुवातीला ही सुविधा फक्त चेन्नई, हैदराबाद, भुवनेश्वर, सुरत, नागपूर, गोवा, जम्मू, शिमला, रायपूर, अमृतसर, जयपूर, रांची आणि दिल्ली येथील पासपोर्ट सेवा केंद्रांवर उपलब्ध होती. परंतु आता, पासपोर्ट सेवा कार्यक्रम २.० अंतर्गत, ते देशभरात लागू करण्यात आले आहे. जरी ही सेवा सर्व केंद्रांवर एकाच वेळी उपलब्ध नसली तरी, नागरिक अर्ज करू शकतात. ज्यांच्याकडे सध्या वैध सामान्य पासपोर्ट आहेत त्यांना ते त्वरित बदलण्याची आवश्यकता नाही.

हेही वाचा - PM Narendra Modi : पंतप्रधान मोदींचा आत्मनिर्भरतेवर भर; "देशाचा खरा शत्रू म्हणजे परावलंबन"

यासाठी पासपोर्ट सेवा केंद्र (PSK) येथे बायोमेट्रिक पडताळणी अनिवार्य असेल. अर्ज प्रक्रिया पासपोर्ट सेवा पोर्टलवर नोंदणी/लॉगिन करा. ऑनलाइन अर्ज फॉर्म भरा आणि जवळचे पासपोर्ट सेवा केंद्र निवडा. आवश्यक शुल्क ऑनलाइन भरा आणि अपॉइंटमेंट बुक करा. आवश्यक कागदपत्रांसह नियोजित तारखेला केंद्रावर पोहोचा. पडताळणी आणि बायोमेट्रिक कॅप्चर केल्यानंतर, ई-पासपोर्ट जारी केला जाईल.

 ई-पासपोर्टमुळे प्रवाशांना अनेक फायदे 

सुरक्षा: चिपवरील डेटा बदलणे किंवा बनावट करणे अत्यंत कठीण होईल.

जलद तपासणी: विमानतळांवर इमिग्रेशन प्रक्रिया जलद होईल, विशेषतः स्वयंचलित ई-गेट्स असलेल्या देशांमध्ये.

आंतरराष्ट्रीय मान्यता: भारताचा पासपोर्ट जागतिक मानकांचे पालन करणारा असेल.

ओळख सुरक्षा: नागरिकांना ओळख चोरीपासून वाचवण्यासाठी इलेक्ट्रॉनिक आणि बायोमेट्रिक वैशिष्ट्ये एकत्रित केली जातील.