Income Tax Return: कर सवलत, वजावट आणि सूट, यात फरक काय?; ITR भरताना गोंधळ टाळा, जाणून घ्या कर बचतीचे नियम
Income Tax Return: कर विवरणपत्र (ITR) भरण्याची शेवटची तारीख जवळ येत आहे. अशा वेळी करदात्यांसाठी कराशी संबंधित काही महत्त्वाच्या संज्ञा समजून घेणे आवश्यक आहे. अनेकदा लोक सवलत, वजावट आणि सूट या तिन्ही संज्ञांमध्ये गोंधळतात. प्रत्यक्षात, या तीन घटकांचा तुमच्या अंतिम कर दायित्वावर मोठा परिणाम होतो. चला तर पाहूया हे तीन शब्द काय आहेत आणि ते कसे काम करतात.
कर सवलत (Rebate)
कर सवलत ही थेट अंतिम कर रकमेवर मिळणारी सवलत आहे. ती एकूण उत्पन्नावर नव्हे, तर कराच्या अंतिम देय रकमेवर लागू होते. आयकर कायद्याच्या कलम 87A अंतर्गत ही सवलत दिली जाते. उदाहरणार्थ, आर्थिक वर्ष 2024-25 मध्ये नवीन कर व्यवस्थेत 7.75 लाख रुपयांपर्यंतचे उत्पन्न पूर्णपणे सवलतीस पात्र आहे. तर जुन्या कर प्रणालीत 5 लाख रुपयांपर्यंतच्या उत्पन्नावर 12,500 रुपयांची सवलत मिळते. 2025-26 पासून ही मर्यादा वाढून 12 लाख रुपयांवर 60,000 रुपयांची सवलत मिळणार आहे. ही सुविधा मुख्यतः लहान आणि मध्यम उत्पन्न गटातील करदात्यांना दिलासा देण्यासाठी आहे.
हेही वाचा - RBI Rule For Loan : कर्ज फेडले नाही तर फोन होईल लॉक, RBI आणणार नवा नियम
कर वजावट (Deduction)
वजावट ही गुंतवणूक किंवा काही विशिष्ट खर्चाच्या आधारे मिळते. ती तुमच्या एकूण उत्पन्नातून वजा केली जाते आणि त्यामुळे करपात्र उत्पन्न कमी होते. उदाहरणार्थ, कलम 80C अंतर्गत PPF, ELSS किंवा LIC मध्ये गुंतवणुकीवर 1.5 लाख रुपयांपर्यंत वजावट मिळते. तसेच, कलम 80D अंतर्गत आरोग्य विम्यावर 25,000 रुपयांपर्यंत वजावट मिळू शकते. समजा एखाद्याचे उत्पन्न 9 लाख रुपये आहे आणि वजावट 1.75 लाख रुपये आहे, तर करपात्र उत्पन्न फक्त 7.25 लाख रुपये राहील.
कर सूट (Exemption)
सूट म्हणजे काही विशिष्ट प्रकारच्या उत्पन्नावर कर लागू न होणे. म्हणजेच, त्या उत्पन्नाचा भाग थेट करमुक्त असतो. हे उत्पन्न कर दायित्व मोजताना आधीच वगळले जाते. उदाहरणार्थ, पगारदार कर्मचाऱ्यांना मिळणारा घरभाडे भत्ता (HRA) सूट मिळवतो. जर तुमचे एकूण उत्पन्न 10 लाख रुपये असेल आणि त्यातून 50,000 रुपयांची HRA सूट मिळाली, तर कर फक्त 9.5 लाख रुपयांवर मोजला जाईल. त्यामुळे ITR भरताना या तिन्हींचा योग्य वापर केल्यास कर बचत जास्तीत जास्त करता येते.