Chandi Mata Temple: मचैल चंडी माता कोण आहे?, जाणून घ्या या मंदिराचा इतिहास
जम्मू आणि काश्मीर: 14 ऑगस्ट रोजी जम्मू आणि काश्मीरमधील किश्तवाड जिल्ह्यातील पडेर भागातील मचैल चंडी माता मंदिराच्या रस्त्यावर ढगफुटी झाल्याने अचानक प्रचंड नुकसान झाले. या घटनेत काही लोकांचा मृत्यू झाल्याची भीती व्यक्त केली जात आहे. ही घटना घडली तेव्हा अनेक भाविक दर्शनासाठी मंदिरात जात होते. मचैल चंडी माता मंदिर हे एक प्राचीन आणि पवित्र तीर्थस्थळ आहे. हे मंदिर माँ चंडीला समर्पित आहे आणि लाखो भाविकांच्या श्रद्धेचे केंद्र आहे. मंदिराचे नैसर्गिक सौंदर्य आणि आध्यात्मिक महत्त्व त्याला एक विशेष स्थान देते.
मचैल चंडी माता मंदिराचा इतिहास काय? मचैल माता मंदिराचा इतिहास प्राचीन काळापासून जोडलेला आहे. येथे दुर्गेचे भयंकर रुप असलेल्या मचैल मातेची पूजा माँ चंडी किंवा माँ रणचंडी म्हणून केली जाते. हे मंदिर किश्तवाड जिल्ह्यातील मचैल गावात समुद्रसपाटीपासून सुमारे 9,705 फूट उंचीवर, दुर्गम टेकड्या आणि नैसर्गिक सौंदर्याच्या मध्यभागी आहे.
स्थानिकांच्या माहितीनुसार, माँ चंडी या परिसरात पिंडीच्या रूपात प्रकट झाली. माँ चंडीच्या पिंडीसोबतच, मंदिराच्या गर्भगृहात माँ महाकालीची चांदीची मूर्ती देखील स्थापित आहे. मंदिर लाकडापासून बनलेले आहे आणि त्याच्या बाहेर, लाकडी पाट्यांवर पौराणिक देवी-देवतांच्या मूर्ती कोरलेल्या आहेत, ज्यामध्ये समुद्र मंथनाचे दृश्य विशेष आकर्षक आहे. असे मानले जाते की माँ चंडीने या भागातील भक्तांचे रक्षण करण्यासाठी आणि वाईट शक्तींचा नाश करण्यासाठी हे ठिकाण निवडले.
मचैल माता यात्रेचा इतिहासही शेकडो वर्षे जुना आहे. हे तीर्थक्षेत्र केवळ जम्मू-काश्मीरमधून येणाऱ्या भाविकांसाठीच नाही तर देशाच्या इतर भागातून येणाऱ्या भाविकांसाठी देखील महत्त्वाचे आहे. मंदिराचे दरवाजे हिवाळ्यात बंद राहतात आणि एप्रिलच्या आसपास भाविकांसाठी उघडले जातात. वार्षिक मचैल माता यात्रा जुलै-ऑगस्टमध्ये होते. लाखो भाविक येथे आईच्या दर्शनासाठी येतात.
मचैल माता यात्रा 43 दिवस चालते मचैल माता यात्रा ही जम्मू आणि काश्मीरमधील सर्वात महत्वाच्या धार्मिक कार्यक्रमांपैकी एक आहे. ही यात्रा दरवर्षी जुलै-ऑगस्टमध्ये आयोजित केली जाते आणि 43 दिवस चालते. 2025 मध्ये, ही यात्रा 25 जुलै रोजी सुरू झाली आणि 5 सप्टेंबरपर्यंत सुरू राहील. या काळात लाखो भाविक मंदिरात दर्शनासाठी येतात. या यात्रेचे मुख्य आकर्षण म्हणजे पवित्र चडी यात्रा, जी जम्मूपासून सुरू होते आणि 22 ऑगस्ट रोजी मचैल मातेच्या दरबारात पोहोचते, जिथे विधिवत पूजा केली जाते.
पूर्वी, भाविकांना मंदिरापर्यंत पोहोचण्यासाठी 30 किमीचा कठीण प्रवास करावा लागत असे. परंतु अलिकडच्या काळात, रस्त्याचे बांधकाम आणि चाशोटी गावात पुलाच्या बांधकामामुळे हे अंतर 7 किमीपर्यंत कमी झाले आहे. पुलाच्या पूर्ण बांधकामानंतर, हे अंतर फक्त 3 किमीपर्यंत कमी होईल, ज्यामुळे प्रवास अधिक आरामदायी होईल अशी अपेक्षा आहे. यात्रेदरम्यान जिल्हा प्रशासनाकडून सुरक्षा आणि इतर व्यवस्था केल्या जातात, ज्यामध्ये दररोज 8000 यात्रेकरूंना परवानगी दिली जाते. यामध्ये 6000 ऑनलाइन आणि 2000 ऑफलाइन भाविकांचा समावेश आहे.
ढगफुटीमुळे झालेले नुकसान 14 ऑगस्ट 2025 रोजी किश्तवाड जिल्ह्यातील पडेर भागातील चाशोटी गावाजवळील मचैल माता यात्रा मार्गावर ढगफुटीची एक दुःखद घटना घडली. या नैसर्गिक आपत्तीमुळे परिसरात मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले. ढगफुटीमुळे अचानक पूर आला आहे ज्यामध्ये अनेक लोक जखमी होण्याची भीती आहे. मदत आणि बचाव कार्य तात्काळ सुरू करण्यात आले आहे आणि प्रशासनाने बाधित भागात मदत पोहोचवली आहे.