Dahi Handi 2025: गोपाळकाला खाल्ल्यानंतर हात का धुवू नये? जाणून घ्या पारंपरिक रहस्य आणि खास रेसिपी

Dahi Handi 2025: गोकुळाष्टमी आणि दहीहंडी उत्सवाला अवघ्या काही दिवसांची वेळ उरली आहे. या उत्सवातील एक महत्त्वाचा भाग म्हणजे ‘गोपाळकाला’ प्रसाद. गोपाळकाला हा फक्त खाण्यासाठी नसून, भक्तीभाव, समृद्धी आणि एकोप्याचे प्रतीक मानला जातो. परंतु अनेकांना याबाबत माहिती नसते की, प्रसाद खाल्ल्यानंतर हात का लगेच धुवू नयेत.गोपाळकाला हा प्रसाद श्रीकृष्णाच्या लहानपणीच्या गोष्टींचे प्रतीक आहे. लहानपणी श्रीकृष्णाने गोपिकांच्या घरी दही, लोणी, दूध, ताक यांसह भात-धान्य खाल्ले होते. त्याच आठवणींना उजाळा देण्यासाठी हा प्रसाद तयार केला जातो. प्रसादात गोडपणा, ताजे फळ, दुग्धजन्य पदार्थ यांचा समन्वय असतो, जो खाल्ल्यानंतर भक्तांमध्ये आनंद आणि पवित्रतेची अनुभूती निर्माण करतो. हेही वाचा: Dahi Handi 2025: गोविंदा आला रे! जखमी गोविंदांवर उपचार करण्यासाठी रुग्णालय, प्रशासन सज्ज गोपाळकाला प्रसाद सामान्यत: दही, दूध, लोणी, साखर किंवा गुळ, शिजवलेला भात, पोहे, खोबरे, फळे आणि काही ठिकाणी तुळशीची पाने यांसारख्या घटकांनी बनवला जातो. काही लोक टोमॅटो, काकडी आणि डाळिंबाचे तुकडे देखील यात घालतात, ज्यामुळे प्रसादाचे स्वाद आणि पौष्टिकता वाढते. हा प्रसाद दहीहंडी फुटल्यानंतर मंडळे, कुटुंबीय आणि मित्रमंडळी एकत्र बसून खाल्ला जातो, आणि त्यामध्ये एक ऐक्याची भावना निर्माण होते.

प्रसाद खाल्ल्यानंतर हात का धुवू नये? पारंपरिक समजुतीनुसार प्रसाद म्हणजे देवाचे अन्न असते. जेव्हा आपला हात प्रसादाच्या संपर्कात येतो, तेव्हा तो हात पवित्र होतो. त्यामुळे हात लगेच धुतल्यास त्या पवित्रतेचा प्रभाव कमी होतो आणि धार्मिक दृष्ट्या अशुभ मानले जाते. म्हणून, परंपरेनुसार प्रसाद खाल्ल्यानंतर हात चाटून किंवा थोडा वेळ ठेवून मगच धुणे योग्य ठरते.

गोपाळकाला प्रसादाची रेसिपी: साहित्य:

• शिजवलेला भात: 1 वाटी

• पोहे (भिजवून पाणी गाळलेले):  1 वाटी

• दही: ½ वाटी

• दूध: ½ वाटी

• लोणी: 2 चमचे

• साखर / गुळ: 3 चमचे

• फळे (केळी, द्राक्ष, डाळिंब)

• खोबऱ्याचा कीस: 2 चमचे

• मीठ: थोडंसं

कृती: 1. भात आणि पोहे एकत्र करून नीट मिक्स करा. 2. त्यात दही, दूध आणि लोणी घालून हलके मिसळा. 3. साखर किंवा गुळ घालून गोडवा संतुलित करा. 4. खोबरे व ताज्या फळांचे तुकडे घालून सजवा. 5. काही ठिकाणी तुळशीची पाने टॉपिंगसाठी वापरतात.

हे सर्व करून तयार झालेले गोपाळकाला प्रसाद भक्तांसमोर ठेवावा आणि हात पवित्रतेसाठी थोडा वेळ थांबवावा.

गोकुळाष्टमी आणि दहीहंडीच्या उत्सवात गोपाळकाला फक्त एक प्रसाद नसून, तो श्रद्धा, भक्ती आणि संस्कृतीचे प्रतीक आहे. त्यामुळे त्याचे सेवन करताना पारंपरिक पद्धतीचे पालन करणे महत्त्वाचे आहे. (Disclaimer : येथे दिलेली माहिती धार्मिक श्रद्धेवर आधारित आहे. याला कोणताही शास्त्रीय पुरावा नाही. जय महाराष्ट्र त्याची हमी देत नाही.)