जागतिक पर्यावरण दिनानिमित्त पंतप्रधान मोदींनी लावले 'सिंदूर'चे रोपटे; काय आहे या वनस्पतीची खासियत?

नवी दिल्ली: पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी गुरुवारी जागतिक पर्यावरण दिनी त्यांच्या निवासस्थानी सिंदूरचे रोप लावले. 1971 च्या युद्धात उल्लेखनीय धैर्य दाखवणाऱ्या महिलांच्या गटाने त्यांना ही वनस्पती भेट दिली होती. या उपक्रमाचा संबंध अलिकडच्या ऑपरेशन सिंदूरशीही जोडला जात आहे. दरम्यान, पंतप्रधान मोदींनी X वर लिहिले आहे की, 'ही वनस्पती देशातील महिलांच्या शौर्य आणि प्रेरणेचे एक मजबूत प्रतीक राहील. 1971 च्या युद्धात उल्लेखनीय धैर्य दाखवणाऱ्या महिलांच्या गटाने त्यांना ही रोपे भेट दिली.' त्या महिलांच्या भावनांचा आदर करत पंतप्रधानांनी 7, लोक कल्याण मार्ग येथील त्यांच्या निवासस्थानी हे रोप लावण्याचे आश्वासन दिले.

जागतिक पर्यावरण दिनी सिंदूरच्या रोपाची निवड महत्त्वाची आहे. कारण भारताने 22 एप्रिल रोजी पहलगाम येथे झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यानंतर पाकिस्तानस्थित दहशतवादी तळ नष्ट करण्यासाठी केलेल्या लष्करी कारवाईला ऑपरेशन सिंदूर असे नाव दिले होते. पारंपारिकपणे विवाहित हिंदू महिला सिंदूर लावतात, जे त्यांच्या सुहागाचे प्रतीक आहे. तथापि, X वर पोस्ट केलेल्या व्हिडिओ संदेशात, पंतप्रधान मोदी म्हणाले की, जागतिक हवामानाचे रक्षण करण्यासाठी प्रत्येक देशाने स्वार्थाच्या पलीकडे जावे. प्लास्टिक प्रदूषणाचे उच्चाटन करणे ही या वर्षीच्या जागतिक पर्यावरण दिनाची थीम आहे. भारत गेल्या चार-पाच वर्षांपासून त्यावर सतत काम करत आहे.

हेही वाचा - National Census: जातीय जनगणनेची तारीख जाहीर; कधीपासून होणार सुरुवात? जाणून घ्या

संसाधनांचा जाणीवपूर्वक वापर आणि शाश्वत जीवनशैली स्वीकारण्याचे समर्थन करणारे मिशन लाईफ जगभरात एक सार्वजनिक चळवळ बनत आहे, असंही पंतप्रधानांनी म्हटलं आहे. तसेच मोदींनी लोकांना ग्रहाचे रक्षण करण्यासाठी आणि पर्यावरणीय आव्हानांवर मात करण्यासाठी त्यांचे प्रयत्न आणखी वाढवण्याचे आवाहन केले. आपले पर्यावरण हिरवेगार आणि चांगले बनवण्यासाठी तळागाळात काम करणाऱ्या सर्वांचे मी कौतुक करतो, असेही त्यांनी म्हटलं आहे. 

हेही वाचा - 'अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य म्हणजे सैन्याचा अपमान करणं नाही'; न्यायालयाकडून राहुल गांधींची खरडपट्टी

सिंदूर वनस्पतीची खासियत - 

सिंदूर वनस्पती वैज्ञानिकदृष्ट्या बिक्सा ओरेलाना म्हणून ओळखली जाते. ही औषधी आणि सांस्कृतिक महत्त्वाची वनस्पती आहे. त्याला कुमकुम वृक्ष, कामिला वृक्ष किंवा लिपस्टिक वृक्ष असेही म्हणतात. ही वनस्पती दक्षिण अमेरिका, मेक्सिको आणि काही आशियाई देशांमध्ये आढळते. भारताबद्दल बोलायचे झाले तर, ही वनस्पती प्रामुख्याने महाराष्ट्र, हिमाचल प्रदेश आणि उत्तर प्रदेशातील काही भागात पिकवली जाते. या वनस्पतीच्या फळांपासून आणि बियांपासून लाल किंवा नारिंगी रंगाचा नैसर्गिक रंग मिळतो, जो सिंदूर म्हणून वापरला जातो. हा रंग शुद्ध आणि रसायनमुक्त आहे, जो त्वचेसाठी सुरक्षित आहे. त्याच्या बिया पावडर किंवा द्रव स्वरूपात सिंदूर बनवण्यासाठी बारीक केल्या जातात, जो धार्मिक कार्यांमध्ये आणि सौंदर्यप्रसाधनांमध्ये वापरला जातो.