Laxmikant Berde: मुंबईच्या गिरगाव परिसरात सार्वजनिक गणेशोत्सवाचे वातावरण नेहमीच खास असते. प्रत्येक सण आणि उत्सव येथे लहान ते मोठा आनंद घेण्याची परंपरा आहे. मकर संक्रांत, दत्त जयंतीपासून ते अनंत चतुर्दशीपर्यंत, गिरगावातील लोकांनी आपल्या परंपरांना साजरे केले आहे. या भागातील प्रत्येक गल्लीत, चौकात आणि मैदानात गणेशोत्सव धुमधडाक्यात साजरा केला जातो. विशेषतः विसर्जनाच्या मिरवणुकीत ढोल-ताशांचा गजर, भक्तांचा उत्साह आणि गुलाल उधळणी हे दृश्य अत्यंत मनमोहक असते.
गिरगावच्या या सांस्कृतिक वातावरणातच लक्ष्मीकांत बेर्डे यांचे बालपण गेले. खेतवाडी, कुंभारवाडा अशा मराठी संस्कृतीने समृद्ध भागात लहानाचे मोठे झालेले लक्ष्मीकांत बेर्डे यांना गणेशोत्सवाचा आनंद खूप भावला. युनियन हायस्कूल आणि भवन्स कॉलेजमधील विद्यार्थी असताना, त्याचा उत्साह विसर्जन मिरवणुकीत खुलून दिसत असे.
विशेष म्हणजे, प्रत्येक मिरवणूक निघताच लक्ष्मीकांत बेर्डे आपला उत्साह सादर करायचे. ढोल-ताश्यांच्या तालावर नाचत तो प्रार्थना समाजापासून ऑपेरा हाऊसपर्यंत जात असे. प्रत्येक मंडळाच्या कच्ची बाजा आणि मिरवणुकीची धुमधडाका पाहून, तो पुन्हा मागे परत येत असे. हे फक्त नृत्य नव्हते, तर त्यांचा गिरगावातल्या संस्कृतीशी असलेला एक वेगळाच संबंध होता.
लक्ष्मीकांत बेर्डे स्टार झाले, अनेक चित्रपटांतून लोकांच्या हृदयात स्थान मिळवले, पण आपल्या बालपणीच्या गणेशोत्सवाच्या आठवणी विसरले नाहीत. अंधेरीत राहतानाही, त्यांच्या घरात गणेशोत्सव साजरा झाला, आणि त्या वेगवेगळ्या मिरवणुकींची आठवण त्यांना नेहमी स्मरणात राहिली. या आठवणींमुळे त्याच्या जीवनातील साधेपणा आणि संस्कृतीशी असलेली जुळवाजुळव कायम राहिली.
गिरगावातील विसर्जन मिरवणूक ही केवळ धार्मिक उत्सव नाही, तर सामाजिक आणि सांस्कृतिक एकत्रिकरणाचे प्रतीक आहे. प्रत्येक मंडळाची तयारी, ढोल-ताश्यांचा ताल, गुलालाची रंगीबेरंगी उधळण आणि भक्तांचा आनंद या मिरवणुकीला अविस्मरणीय बनवतो. लक्ष्मीकांत बेर्डे यासारख्या कलाकारांचे स्मरण या उत्सवात आणखी उंचावते. त्यांनी ज्या प्रकारे बालपणी उत्साहाने सहभाग घेतला, तो आजही अनेकांच्या आठवणीत जिवंत आहे.
गिरगावातल्या या परंपरेमुळेच गणेशोत्सव फक्त एक धार्मिक सोहळा नाही, तर सांस्कृतिक आणि सामाजिक आनंदाची घटना बनते. प्रत्येक वर्षी युवक, वृद्ध आणि मुलं मिरवणुकीत सहभागी होतात, ढोल-ताश्यांचा गजर आणि भक्तांचा उत्साह वातावरण रंगवतो. लक्ष्मीकांत बेर्डे यांची ही आठवण ही त्या आनंदाचे, संस्कृतीचे आणि उत्साहाचे सुंदर प्रतीक आहे.
गणेशोत्सव आणि विसर्जन मिरवणूक ही केवळ भक्तीच्या क्षणांची साठवणूक नाही, तर आपल्या सांस्कृतिक जडणघडणीशी जोडलेली एक अनमोल परंपरा आहे. गिरगावातल्या या मिरवणुकीत प्रत्येक वर्षी नवे उत्साह आणि आनंद दिसतो, आणि लक्ष्मीकांत बेर्डे यांसारख्या व्यक्तींच्या आठवणी त्या उत्सवाला अजून स्मरणीय बनवतात.