Chandra Grahan 2025 : सूर्यग्रहण दिवसा होते. तर, चंद्रग्रहण अर्थातच रात्री होते. सूर्यग्रहण अमावस्येला होते. तर, चंद्रग्रहण पौर्णिमेला होते. सूर्यग्रहणाच्या वेळी सूर्य अंशतः किंवा पूर्ण झाकला गेल्यामुळे दिवसा अंधार पडतो, तर चंद्रग्रहणामुळे रात्री चंद्र लाल किंवा काळा दिसतो. सूर्यग्रहण उघड्या डोळ्यांना सुरक्षितपणे पाहता येत नाही. उघड्या डोळ्यांनी सूर्यग्रहण पाहिल्यास डोळ्यांवर विपरीत परिणाम होतो. तर, चंद्रग्रहण आपण उघड्या डोळ्यांनीही पूर्णपणे सुरक्षितपणे पाहू शकतो. या दोन्हीही ग्रहांच्या हालचालींमुळे होणाऱ्या खगोलीय घटना आहेत.
आपण अनेकदा ऐकतो की सूर्यग्रहणाच्या वेळी दिवसा अंधार पडतो. पण प्रश्न असा आहे की रात्री चंद्रग्रहणाच्या वेळी काय होते आणि ते कसे दिसते? चंद्रग्रहणाच्या घटना हजारो वर्षांपासून नोंदवल्या जात आहेत. अलीकडेच भारतात 2025 सालचे पहिले चंद्रग्रहण 5 मे रोजी झाले आणि दुसरे आणि शेवटचे चंद्रग्रहण 7 सप्टेंबर 2025 रोजी रात्री 9:58 वाजता सुरू होईल आणि पहाटे 1:26 पर्यंत चालेल. याआधीही, जगभरात एका वर्षात 1 ते 3 चंद्रग्रहणे होत आहेत.
हेही वाचा - Chandra Grahan 2025: 7 सप्टेंबरला 2025 मधलं शेवटचं चंद्रग्रहण; काय काळजी घ्याल?
सूर्यग्रहण
सूर्यग्रहण दिवसा होते. जेव्हा चंद्र सूर्य आणि पृथ्वीच्या मध्ये येतो. तेव्हा या ग्रह-ताऱ्यांच्या स्थितीमुळे सूर्यप्रकाश पृथ्वीवर पोहोचण्यापासून रोखला जातो. ग्रहणाच्या वेळी, संध्याकाळी जसे वातावरण अचानक अंधारमय होते, तशाच पद्धतीने होऊ लागते. लोक ते पाहण्यासाठी अनेकदा सुरक्षा चष्मा घालतात, कारण चष्म्याशिवाय सूर्याकडे थेट पाहणे डोळ्यांसाठी हानिकारक ठरते.
चंद्रग्रहण
दुसरीकडे, चंद्रग्रहण फक्त रात्रीच होते. जेव्हा पृथ्वी सूर्य आणि चंद्राच्या मध्ये येते, तेव्हा त्याची सावली चंद्रावर पडते. रात्र तशीच राहते, परंतु चंद्र हळूहळू लाल किंवा काळा दिसतो. या लालसरपणाला ब्लड मून (Blood Moon) म्हणतात. चंद्रप्रकाशाच्या कमतरतेमुळे, आकाश आणि तारे अधिक स्पष्ट आणि तेजस्वी दिसतात. चंद्रग्रहण उघड्या डोळ्यांनी सुरक्षितपणे पाहता येते, कारण चंद्रापासून कोणतेही हानिकारक किरण सोडले जात नाही.
सूर्यग्रहण दिवसाला अंधारमय करते. चंद्रग्रहणावेळी रात्रीच्या स्थितीत फरक पडत नाही. परंतु, चंद्र बदलतो. ही फक्त सूर्य, पृथ्वी आणि चंद्राची वेगवेगळी स्थिती आहे. चंद्रग्रहण मानवी आरोग्यावर, दैनंदिन जीवनावर किंवा गर्भधारणेवर कोणताही विशेष परिणाम होत नाही, असे वैज्ञानिकांचे मत आहे. चंद्रग्रहण पाहण्यास घाबरण्याची गरज नाही, ते पूर्णपणे सुरक्षितपणे पाहता येते आणि या खगोलीय दृश्याचा आनंद घेता येतो.
हेही वाचा - Chandra Grahan 2025: राशीनुसार योग्य दान करून जीवनात सकारात्मक ऊर्जा आणि आर्थिक स्थिरता मिळवा; जाणून घ्या
चंद्रग्रहण पाहण्याचे मार्ग
1. उघड्या डोळ्यांनी पाहणे
चंद्रग्रहण पाहण्यासाठी कोणत्याही विशेष चष्म्याची आवश्यकता नाही. चंद्रग्रहणाच्या वेळी तेजस्वी सूर्यप्रकाश थेट डोळ्यांवर येत नाही म्हणून ते पूर्णपणे सुरक्षित आहे.
तुम्ही बाहेर बसून, टेरेसवरून किंवा मोकळ्या जागेतून चंद्र आरामात पाहू शकता.
2. दुर्बिणीने पाहणे
जर तुम्हाला चंद्राच्या पृष्ठभागावरील बदल, सावलीचा विस्तार आणि लालसरपणा (Blood Moon) अधिक जवळून पाहायचा असेल तर, तो तुम्ही दुर्बिणीने किंवा टेलिस्कोपने पाहू शकता.
3. कॅमेरा किंवा मोबाईलवरून फोटो/व्हिडिओ
मोबाइल कॅमेरा किंवा डीएसएलआर कॅमेऱ्याने चंद्रग्रहण रेकॉर्ड करता येते. कॅमेरा झूम इन करून लालसरपणा आणि सावली स्पष्टपणे दिसून येईल.
4. ऑनलाइन लाईव्ह स्ट्रीम आणि अॅप्स
अनेक आंतरराष्ट्रीय आणि भारतीय अंतराळ संस्था (जसे की NASA, ISRO) चंद्रग्रहणाचे लाईव्ह स्ट्रीमिंग करतात. जर आकाशात ढग असतील किंवा हवामान खराब असेल तर, तुम्ही चंद्रग्रहण ऑनलाइन पाहू शकता.