सरकार महिलांसाठी कोणत्या योजना राबवते? काय आहेत या योजनांचे फायदे? जाणून घ्या

Government Schemes for Women: महिलांच्या हक्कांबद्दल जागरूकता आणि महिलांच्या सक्षमीकरणाला प्रोत्साहन देण्यासाठी दरवर्षी 8 मार्च रोजी आंतरराष्ट्रीय महिला दिन साजरा केला जातो. हा दिवस महिलांच्या विविध सामाजिक, आर्थिक आणि राजकीय कामगिरीची ओळख पटविण्यासाठी समर्पित आहे. या निमित्ताने, भारत सरकार महिलांच्या कल्याणासाठी आणि त्यांच्या विकासासाठी अनेक महत्त्वाच्या योजना राबवत आहे. या योजनांचा मुख्य उद्देश महिलांना आर्थिक, सामाजिक आणि शैक्षणिकदृष्ट्या सक्षम करणे आहे. महिला दिनानिमित्त सरकार महिलांसाठी कोणत्या योजना राबवते? आणि या योजनांचे फायदे काय आहेत? ते जाणून घेऊयात...

बेटी वाचवा, बेटी शिकवा योजना - 

2015 मध्ये सुरू करण्यात आलेली बेटी बचाओ बेटी पढाओ योजना ही भारतातील महिलांच्या उत्थानासाठी एक महत्त्वाचा उपक्रम आहे. ही योजना केवळ समाजातील मुलींच्या हक्कांना सक्षम बनवत नाही तर त्यांच्या उज्ज्वल भविष्याचा पायाही रचते. स्त्रीभ्रूणहत्या थांबवणे, मुलींच्या शिक्षणाला प्रोत्साहन देणे आणि त्यांना स्वावलंबी बनवणे हे त्याचे मुख्य उद्दिष्ट आहे. महिलांबद्दलची सामाजिक मानसिकता बदलण्यासाठीही ही योजना उपयुक्त ठरत आहे.

सुकन्या समृद्धी योजना - 

सुकन्या समृद्धी योजना (SSY) ही भारत सरकारने सुरू केलेली दीर्घकालीन बचत योजना आहे ज्याचा उद्देश मुलींच्या शिक्षणासाठी आणि लग्नासाठी आर्थिक मदत करणे आहे. ही योजना 22 जानेवारी 2015 रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी बेटी बचाओ, बेटी पढाओ मोहिमेअंतर्गत सुरू केली होती. या योजनेचा उद्देश पालकांना त्यांच्या मुलींच्या उज्ज्वल भविष्यासाठी बचत करण्यास प्रवृत्त करणे आणि त्यांना स्वावलंबी बनविण्यास मदत करणे आहे.

हेही वाचा - आता गरीब कुटुंबातील विद्यार्थ्यांनाही घेता येणार उच्च शिक्षण! मोदी सरकारने दिली पंतप्रधान विद्या लक्ष्मी योजनेला मंजूरी; काय आहेत योजनेची वैशिष्ट्य? जाणून घ्या

दीनदयाळ उपाध्याय ग्राम ज्योती योजना - 

ही योजना ग्रामीण भागातील महिलांना स्वच्छ ऊर्जा (सौर ऊर्जा) प्रदान करते, ज्यामुळे महिलांना स्वच्छ वातावरणात राहण्याची संधी मिळते आणि त्या निरोगी राहतात.

महिला उद्योजकता योजना - 

या योजनेचा उद्देश महिलांना लघु उद्योग आणि स्वयंरोजगार सुरू करण्यासाठी संधी उपलब्ध करून देणे आहे. याअंतर्गत महिलांना आर्थिक मदत आणि मार्गदर्शन दिले जाते.

हेही वाचा - PM Internship Scheme 2025 Registration: पीएम इंटर्नशिपसाठी ‘या’ तारखेपर्यंत अर्ज करू शकता

उज्ज्वला योजना - 

प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजनेचे उद्दिष्ट गरीब कुटुंबातील महिलांना मोफत एलपीजी गॅस कनेक्शन देणे आहे. ही योजना 1 मे 2016 रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी उत्तर प्रदेशातील बलिया जिल्ह्यातून सुरू केली. ग्रामीण आणि गरीब कुटुंबांना स्वच्छ ऊर्जा प्रदान करणे, धुरामुळे होणाऱ्या आजारांपासून महिलांचे संरक्षण करणे आणि स्वयंपाक करताना महिलांची सुरक्षितता आणि सुविधा सुनिश्चित करणे हे या योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट आहे. ही योजना महिलांचे आरोग्य आणि राहणीमान सुधारण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावत आहे.

पंतप्रधान मातृ वंदना योजना - 

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजनेचा उद्देश गर्भवती महिलांना आर्थिक मदत प्रदान करणे आहे. ही योजना 1 जानेवारी 2017 रोजी सुरू करण्यात आली. या योजनेअंतर्गत पहिल्यांदाच आई होणाऱ्या महिलांना 5 हजार रुपयांची आर्थिक मदत दिली जाते. ही रक्कम तीन हप्त्यांमध्ये दिली जाते. गर्भधारणेच्या पहिल्या तीन महिन्यांत नोंदणी केल्यास 1 हजार रुपयांचा पहिला हप्ता, प्रसूतीपूर्व तपासणी पूर्ण झाल्यावर 2 हजार रुपयांचा दुसरा हप्ता, बाळाच्या जन्मानंतर पहिली लसीकरण प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर 2 हजार रुपयांचा तिसरा हप्ता दिला जातो. गर्भवती महिलांचे आरोग्य आणि पोषण पातळी सुधारण्याच्या दिशेने ही योजना एक महत्त्वाचे पाऊल आहे.