आजकालच्या मुलांमध्ये मोबाईलफोनचा अतिरेक वाढला आहे. मोबाईलफोनचा अधिक वापर हा मुलांसाठी अधिक घटक ठरू शकतो. आज कालच्या मुलांना जेवतांना देखील मोबाईलफोनची गरज असते. परंतु मोबाईलच्या अतिवापरामुळे मुलांना 'मायोपिया' होण्याची शक्यता असते. त्यामुळे पालकांनी याकडे लक्ष देणे गरजेचे आहे.
मायोपिया म्हणजे काय?
मायोपिया झालेल्यांना दूरच्या वस्तू पाहण्यात अडचण येते आणि त्याला जवळची दृष्टी देखील म्हणतात. अशा स्थितीत डोळे दूरच्या वस्तूंवर नीट लक्ष केंद्रित करू शकत नाहीत आणि दूरच्या वस्तू अस्पष्ट दिसतात. डोळ्यांमध्ये प्रकाश योग्य प्रकारे परावर्तित न झाल्यामुळे असे घडते. त्यामुळे गोष्टी अस्पष्ट दिसतात.
काय आहेत मायोपियाची लक्षणे?
आजकाल मुलांच्या जीवनशैलीत खूप बदल झाला आहे आणि त्यामुळे त्यांना बाहेर खेळायला कमी आवडतं आणि जास्त वेळ फोन किंवा कॉम्प्युटर स्क्रीनसमोर घालवायला आवडतं. त्यांच्या डोळ्यांवर याचा सर्वाधिक परिणाम होतो. ज्यामुळे मुलांमध्ये मायोपियाचा धोका लक्षणीयरीत्या वाढतो. अशा परिस्थितीत, आपण काही गोष्टींची काळजी घेणे महत्वाचे आहे.
मोबाईलच्या अतिवापराचे दुष्परिणाम?
आकारमान दूषित होते व जनन क्षमता कमी होण्याचा, संभाव्य धोका आहे. प्रतिदिन चार तासापेक्षा जास्त मोबाइल वापरामुळे स्पर्म गणना कमी होते. स्मरणशक्ती कमी होते : स्पॅनिश शास्त्रज्ञांना असे आढळून आले की, अतिवापरामुळे लहान मुलांमध्ये चिडचिडपणा, मूड बदलणे वाढते व ते डिप्रेशनकडे जातात.
मोबाईलच्या अतिवापरावर कसे करावे नियंत्रण?
प्रत्येक आठवड्याला एक दिवस मोबाईलपासून दूर राहा.
पुस्तक वाचा, व्यायाम करा किंवा इतर क्रिएटिव काम करा.
जास्त नोटिफिकेशन्समुळे मोबाईल चेक करण्याची सवय लागत. त्यामुळे नोटिफिकेशन्स बंद करा.
पालकांनी काय खबरदारी घ्यावी
समय मर्यादा ठरवा: मुलांना मोबाईल वापरण्यासाठी एक वेळ ठरवून द्या. त्यासाठी एक निश्चित वेळ मर्यादा निश्चित करा, ज्यामुळे त्यांना इतर कार्ये करण्यासाठी वेळ मिळेल.
वापरावर नियंत्रण ठेवा: मुलांचे मोबाईल वापर कंट्रोल करा. काही अ‍ॅप्स वापरून मोबाईल वापरावर नियंत्रण ठेवता येते, ज्यामुळे ओव्हर यूज रोखता येईल.
शिक्षणात्मक अ‍ॅप्स वापरा: मुलांसाठी शिक्षणात्मक अ‍ॅप्स व गेम्स निवडा. यामुळे त्यांचा वेळ गमावला जाणार नाही आणि काही शिकता येईल.
सोशल मिडिया चाचणी करा: मुलांच्या सोशल मिडिया खात्यांची नियमितपणे तपासणी करा. कोणत्याही अनोळखी व्यक्तींसोबत संपर्क होत असल्यास त्याबद्दल त्यांच्याशी चर्चा करा.
सकारात्मक संवाद करा: मोबाईलच्या वापराबद्दल मुलांशी सकारात्मक संवाद साधा. त्यांना योग्य आणि अनुशासनबद्ध मार्गदर्शन द्या.
व्यक्तिगत वेळ आणि खेळ महत्वाचे: मोबाईल वापरण्याच्या वेळेस एक सामंजस्यपूर्ण वेळ व खेळांसाठी जागा राखून ठेवा. शारीरिक क्रियाकलाप मुलांच्या मानसिक व शारीरिक आरोग्यासाठी आवश्यक आहेत.
संरक्षित आणि सुरक्षित इंटरनेट वापर: मुलांसाठी सुरक्षित इंटरनेट वापरासाठी अ‍ॅप्स आणि फिल्टर वापरा, जे असुरक्षित सामग्रीपासून त्यांना दूर ठेवतील.
सामाजिक व संवाद कौशल्ये वाढवा: मोबाईल वापरामुळे मुलांचा सामाजिक आणि संवाद कौशल्य कमी होऊ शकतो, त्यामुळे त्यांना इतर व्यक्तींशी संवाद साधण्याचे प्रोत्साहन द्या.
समजून घेतलेला मोबाईल वापर करा: मोबाईल वापराच्या बाबतीत मुलांना समजून घ्या आणि त्यांना योग्य मार्गदर्शन द्या.