Nepal Protest: सोमवारच्या सकाळी नेपालच्या राजधानी काठमांडूमध्ये परिस्थिती चकित करणारी होती. सरकारने फेसबुक, ट्विटर (X), यूट्यूब आणि व्हाट्सअ‍ॅपसारख्या सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर काही नियमांचे पालन न केल्यास बंदी घालण्याचा निर्णय घेतला. यावर युवांनी संसद घेरून आंदोलन केले आणि काहींनी इमारतीत प्रवेशही केला. त्यामुळे संपूर्ण शहरात अफरा-तफरीचे वातावरण निर्माण झाले, रस्त्यांवर वाहतूक जाम झाली आणि सार्वजनिक वाहतूक ठप्प झाली.
नेपाल हा देश भौगोलिकदृष्ट्या भारत आणि चीनसारख्या शक्तिशाली राष्ट्रांनी वेढलेला आहे. आर्थिक दृष्ट्या हा छोटा देश असून नागरिकांसाठी रोजगाराची संधी कमी आहे. त्यामुळे सोशल मीडिया माध्यमांचा वापर करून घरच्या आणि परदेशी नात्यांचे संपर्क ठेवणे, आर्थिक उत्पन्न मिळवणे ही लोकांची रोजची गरज बनली आहे. सरकारने या माध्यमांवर निर्बंध लादल्यामुळे लोकांच्या व्यक्तिगत आणि सामाजिक जीवनावर मोठा परिणाम झाला.
लोकतंत्र असलेल्या देशात नागरिकांच्या अभिव्यक्ती स्वातंत्र्यावर निर्बंध घालणे विरोधाभासी ठरले. नेपालच्या युवा पिढीला डिजिटल माध्यमांमधून आपले मत मांडणे आवडते, तसेच आर्थिक व सामाजिक विकासासाठी त्यांचा अवलंबही महत्त्वाचा आहे. सरकारने नियम लादताना नागरिकांना समजावून सांगितले नाही, ज्यामुळे जनता संतापली.
हेही वाचा: Nepal Gen- Z Protest : नेपाळमधील हिंसाचारानंतर गृहमंत्री रमेश लेखक पदावरून पायउतार; आतापर्यंत 19 जणांनी गमावला जीव
यवयाच्या पिढीचा हा संताप सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर लगेच पसरला. अनेकांनी आपल्या आवाजाने विरोध दर्शविला, तर काहींनी प्रत्यक्षात सार्वजनिक ठिकाणी आंदोलन केले. तरुणांना वाटले की सरकारने त्यांच्या मौलिक हक्कांवर आघात केला आहे. यामुळे स्थानिक प्रशासन आणि सरकारवर दबाव निर्माण झाला.
नेपालमध्ये आधीपासूनच रोजगाराच्या संधी कमी आहेत, त्यामुळे विदेशात नोकरी करणाऱ्यांशी संपर्क ठेवणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. सोशल मीडिया बंदीमुळे या संपर्कांवर मोठा परिणाम झाला. याशिवाय अनेक तरुण डिजिटल माध्यमांद्वारे उत्पन्न कमवत असतात. अशा परिस्थितीत नियमांचे उल्लंघन केल्यास बंदी घालणे त्यांच्या जीवनावर थेट परिणाम करणारे ठरले.
हेही वाचा: Nepal Gen- Z Protest: फेसबुक-इंस्टाग्राम बंदीनंतर नेपाळमध्ये गोंधळ, Gen-Z तरुण निदर्शक घुसले संसदेत
सरकारने नियमांचे पालन न करणाऱ्या कंपन्यांना स्थानिक प्रतिनिधी नियुक्त करण्यासाठी वेळ दिला होता, परंतु बहुसंख्य अमेरिकन कंपन्यांनी हा निर्णय मान्य केला नाही. त्यामुळे सरकारला कठोर पावले उचलावी लागली आणि परिणामी नागरिक संतप्त झाले. आंदोलनाचा हा प्रसंग दर्शवितो की सोशल मीडिया माध्यमे आधुनिक समाजात किती महत्वाची आहेत आणि नागरिकांच्या अभिव्यक्ती स्वातंत्र्याशी त्यांचा कितपत संबंध आहे.
या घटनेने स्पष्ट केले की नेपाल आजही छोटा देश वाटला तरी तिथली नवीन पिढी आधुनिक विचारसरणीची आहे आणि स्वतःच्या हक्कांसाठी आवाज उठवायला तयार आहे. सोशल मीडिया बंदीमुळे सुरू झालेला हा संताप हेच उदाहरण ठरतो की सरकारने नियम लादतानाही नागरिकांचा विश्वास जपणे आवश्यक आहे.